Sonuç
Kökü
tarihin derinliklerine inen ve yaklaşık 3500 yıllık bir geçmişe sahip
bulunan Arap-İsrail Sorunu; 1850 yıllık bir aradan sonra, 1917 yılından itibaren
tekrar başlamış ve 1948 yılında İsrail Devleti'nin kurulmasıyla şiddetlenmiştir.
Taraflar amaçlarını gerçekleştirmek için Milli Güç Unsurlarını her
alanda ve fırsatta kullanmışlarsa da; bu konuda verilen 4 savaş dahi kesin
sonuç almalarına yetmemiştir. Keza Mısır'ın ABD'nin yanında yer alması
ve Camp David Antlaşmaları dahi soruna kesin ve kalıcı çözüm getirememiştir.
Arap-İsrail
uyuşmazlığı uluslararası ve bölgesel gelişmelerden etkilenen,
aynı zamanda uluslararası ve bölgesel politikaları derinden etkileyen,
çok boyutlu, çok taraflı ve hala çözüm bekleyen bir sorundur. Milliyetçilik
akımı, 1. Dünya Savaşı, 2. Dünya Savaşı, Soğuk Savaş, Körfez Savaşı
gibi uluslararası ve bölgesel olayların yön vermesiyle Arap-İsrail uyuşmazlığı
geçmiş yüzyıla damgasını vurduğu gibi günümüzde de gündemin
zirvesinde yer almaya devam etmektedir. Bu sorun, hem bölgesel hem de
uluslararası boyutta siyasi ve askeri sorunların yanında ekonomik, çevresel
ve insani sorunları da içermektedir. Bu sorun da sadece Arap Devletlerini
ve İsrail değil, Filistinli mültecileri, yerel ve bölgesel direniş gruplarını
ve Yahudi yerleşimcileri de taraf olarak kabul etmek gerekir. Bu
Arap-İsrail uyuşmazlığı neticesinde meydana gelen savaşların sonucunda,
Arap Devletleri başarısız olmuş ve İsrail topraklarını savaş öncesinden
daha da fazla olarak genişletmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder